दिवस, महिने, वार, आठवडे आणि लीप वर्ष या संकल्पना मुलांना शिकवण्यासाठी खालील माहितीचा वापर करा वाचन करून चाचणी सोडवा
१. दिवस (Day)
दिवस ही वेळेची सर्वात मूलभूत संकल्पना आहे.
सूर्यप्रकाश आणि अंधार: मुलांना सांगा की जेव्हा सूर्य उगवतो तेव्हा दिवस असतो आणि सर्वत्र प्रकाश असतो. आपण खेळू शकतो, शाळेत जाऊ शकतो, खाऊ शकतो. जेव्हा सूर्य मावळतो तेव्हा रात्र होते आणि सर्वत्र अंधार असतो. आपण झोपतो.
वेळ मोजणे: एक दिवस म्हणजे सूर्य उगवल्यापासून ते पुन्हा दुसऱ्या दिवशी सूर्य उगवेपर्यंतचा कालावधी. यात २४ तास असतात.
उदाहरणे: आजचा दिवस, कालचा दिवस (जो होऊन गेला), उद्याचा दिवस (जो येणार आहे).
२. वार (Day of the Week)
आठवड्यामध्ये सात वार असतात. मुलांना या वारांची नावे शिकवणे आणि त्यांचा क्रम लक्षात ठेवण्यास मदत करणे महत्त्वाचे आहे.
वारांची नावे:
रविवार
सोमवार
मंगळवार
बुधवार
गुरुवार
शुक्रवार
शनिवार
गाणे किंवा कविता: मुलांना वारांची नावे लक्षात ठेवण्यासाठी सोप्या गाण्याचा किंवा कवितेचा वापर करा.
दिनक्रम: प्रत्येक वारी आपण काय करतो हे सांगा. उदा. रविवारी सुट्टी असते, सोमवारी शाळा सुरू होते.
आजचा वार कोणता?: मुलांना दररोज आज कोणता वार आहे हे विचारा आणि काल कोणता वार होता, उद्या कोणता वार असेल याचा सराव करून घ्या.
३. आठवडा (Week)
सात दिवसांचा मिळून एक आठवडा बनतो.
आठवड्याचे दिवस: रविवार ते शनिवार हे सात वार मिळून एक आठवडा होतो.
क्रम: मुलांना सांगा की वारांचा एक निश्चित क्रम असतो आणि तो दर आठवड्याला तसाच येतो.
उपक्रम: आठवड्यातील वेगवेगळे उपक्रम मुलांना समजावून सांगा. उदा. शाळेला जाणे, खेळाचा दिवस, बाजारात जाणे इत्यादी.
किती आठवडे?: एका महिन्यात साधारणपणे ४ आठवडे असतात हे मुलांना सांगा.
४. महिने (Month)
वर्षात १२ महिने असतात. प्रत्येक महिन्याला वेगळे नाव असते आणि त्यात दिवसांची संख्या थोडी वेगळी असते.
महिन्यांची नावे:
जानेवारी
फेब्रुवारी
मार्च
एप्रिल
मे
जून
जुलै
ऑगस्ट
सप्टेंबर
ऑक्टोबर
नोव्हेंबर
डिसेंबर
महिन्यातील दिवस: मुलांना 'तीस दिवसांचा सप्टेंबर, एप्रिल, जून आणि नोव्हेंबर' (Thirty days hath September, April, June, and November) ही कविता शिकवून कोणत्या महिन्यात किती दिवस असतात हे शिकवा. बाकीचे महिने ३१ दिवसांचे असतात आणि फेब्रुवारी २८ किंवा २९ दिवसांचा असतो हे सांगा.
प्रत्येक महिन्याचे वैशिष्ट्य: उदा. जानेवारीत नवीन वर्ष सुरू होते, ऑक्टोबरमध्ये दिवाळी येते, जूनमध्ये शाळा सुरू होते.
कॅलेंडरचा वापर: मुलांना कॅलेंडर दाखवा आणि त्यातील महिने, वार आणि तारखा कशा पाहतात हे समजावून सांगा.
५. वर्ष (Year)
१२ महिन्यांचा मिळून एक वर्ष बनते. एका वर्षात ३६५ दिवस असतात.
नवीन वर्ष: दरवर्षी १ जानेवारीला नवीन वर्ष सुरू होते.
वाढदिवस: दरवर्षी वाढदिवस येतो, याचा अर्थ आपण एक वर्षाने मोठे होतो.
ऋतू: वर्षभरात वेगवेगळ्या ऋतू येतात (उदा. उन्हाळा, पावसाळा, हिवाळा) हे मुलांना सांगा.
वेळेची लांबी: वर्ष ही खूप मोठी वेळ आहे हे समजावून सांगा.
६. लीप वर्ष (Leap Year)
दर चार वर्षांनी एकदा येणारे वर्ष म्हणजे लीप वर्ष.
फेब्रुवारी महिना: सामान्यतः फेब्रुवारी महिन्यात २८ दिवस असतात, पण लीप वर्षात फेब्रुवारी महिन्यात २९ दिवस असतात.
कारण: पृथ्वीला सूर्याभोवती एक पूर्ण चक्कर मारायला साधारणपणे ३६५.२५ दिवस लागतात. हे पाव दिवस (०.२५) दर चार वर्षांनी मिळून एक पूर्ण दिवस बनतात (०.२५ x ४ = १). हा अतिरिक्त दिवस फेब्रुवारी महिन्यात मिळवला जातो, ज्यामुळे कॅलेंडर सूर्याच्या गतीशी जुळते.
ओळखणे: ज्या वर्षाला ४ ने पूर्ण भाग जातो (उदा. २०२०, २०२४, २०२८) ते लीप वर्ष असते. पण ज्या शतकी वर्षाला (उदा. १७००, १८००, १९००) ४०० ने भाग जात नाही, ते लीप वर्ष नसते (उदा. १९०० लीप वर्ष नव्हते, पण २००० हे लीप वर्ष होते). मुलांना सुरुवातीला फक्त 'दर चार वर्षांनी एकदा' हे सांगितले तरी पुरेसे आहे.
मुलांना शिकवण्यासाठी काही महत्त्वाच्या टिप्स:
दृश्य साधने वापरा: कॅलेंडर, घड्याळ, वारांचे चार्ट, महिन्यांचे चार्ट वापरा.
गाणी आणि कविता: वारांची आणि महिन्यांची गाणी मुलांना लवकर लक्षात ठेवण्यास मदत करतील.
दैनंदिन जीवनात वापर: मुलांना रोजचा वार, महिना विचारून त्यांचा सराव घ्या. उदा. "आज कोणता वार आहे?", "हा कोणता महिना आहे?", "तुझा वाढदिवस कोणत्या महिन्यात येतो?"
खेळांच्या माध्यमातून शिकवा: "आठवड्याचे दिवस ओळखणे", "महिना पूर्ण करणे" असे खेळ खेळून मुलांना संकल्पना स्पष्ट करा.
संयम ठेवा: मुलांना या संकल्पना समजायला वेळ लागतो, त्यामुळे त्यांना पुन्हा पुन्हा समजावून सांगा.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा